ضعف اطلاعرسانی و آموزش
هوشنگ ضیایی، در واکنش به گفتههای معاون فرماندار ریگان (از توابع کرمان) که هفته گذشته اعلام کرده بود طی 3روز 120راس گوسفند براثر حمله یکیوزپلنگ در روستای میرآباد تلف شدهاند، تصریح کرد: این اظهارات خلاف واقع بیش از هر چیز نشان از ضعف اطلاعرسانی دارد. اگر رسانهها بهویژه رسانه ملی در عرصه محیطزیست رسالت خود را انجام داده بود یک مقام مسئول محلی با چنین اظهاراتی باعث ایجاد دلهره در میان روستائیان نمیشد.
این استاد حیات وحش که یک دوره 3ساله مدیریت پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را برعهده داشته است، خاطرنشان کرد: سازمان حفاظت محیطزیست هم در حوزه آموزش بسیار ضعیف عمل میکند تا آنجا که حتی برای محیطبانان دوره آموزشی برگزار نمیکند چه برسد به اینکه بخواهد به جوامع بومی و مسئولان محلی آموزش بدهد. ضیایی با اشاره به اینکه حفظ محیطزیست بدون اطلاعرسانی، آموزش و ارتقای دانش عمومی امکان پذیر نیست، گفت: گفتههای معاون فرماندار ریگان نشان میدهد که ما تا چه اندازه در آموزش و اطلاعرسانی ضعیف هستیم. در واقع تقصیری متوجه این مسئول محلی نیست زیرا وی براساس شنیدههای خود اظهارنظر میکند.
مولف کتاب راهنمای صحرایی پستانداران ایران خاطرنشان کرد: صرفنظر از گفتههای معاون فرماندار ریگان، هیچ گزارشی مبنی بر وجود یوزپلنگ در منطقه میرآباد وجود ندارد زیرا یوزها در تپه ماهورها زندگی میکنند ضمن آنکه رفتارشناسی یوز نشان میدهد که این جانور تحت هیچ شرایطی به چند حیوان حمله نمیکند و از نظر فیزیکی هم توانایی حمله به چند حیوان را ندارد. ضیایی درباره رفتار یوزها یادآور شد: یوزها از سگها مهربانتر و بازیگوشترند در عین حال کمرو و خجالتی هستند. این حیوان بسیار بیآزار است بهطوری که در آفریقا جلوی اغلب هتلها شما یوزهایی را میبینید که مردم با آنها عکس میگیرند.
این استاد دانشگاه افزود: یوز فک ضعیفی دارد و ناخن هم ندارد به همین دلیل وقتی حیوانی را میگیرد برخلاف سگسانان زمانی طولانی صرف میکند تا بتواند طعمه را خفه کند یا گردن آن را بشکند. به گفته ضیایی، آنچه در میرآباد ریگان اتفاق افتاده ممکن است ناشی از حمله گرگ باشد که البته گرگ و هیچ جانور دیگری 120گوسفند را نمیکشد بلکه گرگ هم در بدترین شرایط و زمانی که تحریک شود امکان دارد 2الی 3گوسفند را بکشد. ضمن آنکه روستائیان اجازه نمیدهند چنین کشتاری دراین اندازه اتفاق بیفتد. وی درباره نقش آموزش یادآور شد: حین اجرای پروژه بینالمللی حفاظت از یوز، تشکلهای زیستمحیطی مردمنهاد با اطلاعرسانی و ارتقای آگاهی حاشیهنشینان زیستگاهها توانستند مشارکت بومیان را برای حفاظت ازیوز جلب کنند تا آنجا که وقتی یک قاچاقچی میخواست یوزی را بهفروش برساند مردم محلی یوز را خریدند و به محیطزیست تحویل دادند.
محیطزیست پیگیری کند
مهندس علیرضا جورابچیان که طی سالهای 76تا 82و 86تا 90مدیریت پروژه بینالمللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را برعهده داشته است درباره اظهارات معاون فرماندار ریگان به همشهری گفت: اوایل دهه 70، اخباری مبنی بر حمله یوز به بچه شتر و دام منتشر شد. این اخبار سبب شد تا در سالهای 70 الی 73 با کمک محیطبانان در منطقه نایبندان که یکی از بهترین زیستگاههای یوز بود آزمایشهایی درباره رفتار یوز انجام بدهیم. در آن زمان ظرف 4 شبانهروز، بزی را با طنابی که 20متر طول داشت به درختی که بر سر راه یوز واقع شده بود بستیم. در طول 4شبانه روز، 2بار یوز از کنار حیوان عبور کرد اما به بز آسیبی نرساند. وی افزود: در آن زمان خانم ابتکار رئیس وقت سازمان حفاظت محیطزیست به نایبندان آمد و توصیه کرد فیلمی از این آزمایش تهیه شود و برای جوامع بومی به نمایش گذاشته شود که متأسفانه به دلایلی این کار ناتمام ماند.
این کارشناس حیات وحش با تأکید براطلاعرسانی صحیح تصریح کرد: اظهارات نادرست، افکار عمومی را علیه حیات وحش تحریک میکند و زحمات کارشناسان، محیطبانان و دستاندرکاران حفاظت از حیات وحش را هدر میدهد. وی در پایان گفت: انتظار میرود سازمان حفاظت محیطزیست با پیگیری این ماجرا از معاون فرماندار ریگان بخواهد گفتههای نادرست خود را تصحیح کند و با این اقدام به حفظ تنوع زیستی بهویژه به حفظ یوزپلنگ آسیایی که گونهای منحصر به فرد در معرض انقراض است کمک کند.
هومن جوکار، مدیرکنونی پروژه بینالمللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی هم خبر تلف شدن 120گوسفند بهعلت حمله یوز پلنگ در روستای میرآباد را تکذیب کرد و افزود: براساس مستندات و شواهد این حادثه به هیچ عنوان توسط یوزپلنگ رخ نداده است. بهگفته وی، گذشته از مستندات و شواهد از نظر رفتارشناسی هم یوزپلنگ اساساً گونهای ترسوست و بروز چنین رفتاری از سوی این جانور غیرعادی و بعید است.